Het wordt steeds kouder! Is uw (Koi)vijver al herfst en winterklaar?

Maak de vijver op tijd winterklaar.

In deze periode van het jaar kunnen de temperatuurverschillen tussen dag en nacht groot zijn. De eerste herfststormen en nachtvorsten liggen op de loer.
Ook de watertemperatuur zakt en de biologische activiteit van het filter neemt langzaam maar zeker af.

Er is nog veel te doen!
In dit artikel staan nuttige tips om uw vijver winterklaar te maken.

Adviesgroep koi en vijver: Vijver winterklaar maken.

De Koi gaan een koude periode tegemoet.

De waterwaarden en vissen moeten in deze periode extra goed in de gaten worden gehouden! Dat is best moeilijk want we vertoeven nu eigenlijk veel liever in onze verwarmde, gezellige huiskamers.

Nuttige tips:

Vijver winterklaar maken

Vallend blad in een mudpond

  • Voorkom en verwijder ingewaaid blad.
    Anders gaat dit als organisch afval op de vijverbodem liggen rotten en dat zorgt voor slechte bacteriën en verzuring van het vijverwater (een grote aanslag op de waterkwaliteit).
  • Verwijder zoveel mogelijk alle draadalgen.
    Maak de bodem goed schoon en span een net over uw vijver (dit helpt ook tegen hongerige reigers).
  • Snoei vijverplanten zo kort mogelijk terug en verwijder de dode delen, dit voorkomt dat ze afsterven en net als bladafval gaan liggen rotten op de vijverbodem.
  • Pas het voerbeleid aan. (klik hier voor ons artikel over voer)
  • Laat de vissen met rust, ook als ze op de bodem van de vijver gaan liggen.
    Elke vis reageert anders op kou, vermijd iedere vorm van stress.

Apparatuur:

  • Zet nooit de pompen van het filter uit!
    Laat alles gewoon doordraaien. Koi blijven afvalstoffen produceren!
    Het filter is het hart van uw vijver en huisvest enorm veel nuttige bacteriën die hun werk op een laag pitje blijven doen.
    Zelf bij temperaturen rond de 4 graden Celsius blijven de bacteriën sluimerend aanwezig.
    Als het filter wordt uitgezet moet dit in het voorjaar weer helemaal opnieuw opstarten.
  • Luchtpompen die op een filter draaien gewoon aan laten staan (bv. bij bewegend bed en meerkamerfilter).
    Extra beluchting kan uit! In kouder water is genoeg zuurstof aanwezig.
  • Plaats de luchtpomp die blijft draaien op een droge plaats, in een ruime kartonnen doos.
    De warmte van de pomp wordt dan omgezet naar de lucht die pomp verplaatst.
  • Bij beluchte bodemdrains wordt een stroming/werveling gecreëerd die ervoor zorgt dat vuil wordt afgevoerd naar de bodemdrain. In de koude periode van het jaar zorgt deze beluchting voor extra ongewenste afkoeling. Maar als de beluchting helemaal wordt uitgezet slaat bij een verminderde flow meer vuil neer op de vijverbodem.
    Het is te overwegen om met een tijdschakelaar de beluchting een paar uur op het minst koude moment van de dag aan te zetten. (tussen 13.00-15.00 uur)
  • Blijf de bodemdrains wekelijks flushen om bezinkend vuil te verwijderen.
  • Watervallen, eiwitafschuimers en oppervlakte skimmers koelen het vijverwater sneller af, deze kunnen uit.
  • Een trickle filter op de vijverrand zorgt ook voor enorm veel afkoeling, als dit een aanvullende filtratie voor uw vijver betreft kan deze tijdens de koude periode beter uit. (anders goed isoleren!)
  • UV-lampen kunnen uit.

Verversen en controleren:

  • Blijf wekelijks 5-10% van de vijverinhoud verversen, dit zorgt ervoor dat de waterwaardes op peil blijven.
    Blijf ook in de winterperiode regelmatig uw waterwaardes controleren!
    De KH is een buffer voor de pH, als er niet voldoende op de deze waardes wordt gelet, kan het hele vijversysteem inclusief de vissen ten gevolge van een pH-crash sterven.
  • Controleer pompen en filter, wekelijks blijven spoelen, het filteronderhoud gaat gewoon door.
  • Leidingwerk en bovengrondse filters zoveel mogelijk isoleren om afkoeling te voorkomen.
  • Overweeg om een vijveroverkapping te plaatsen, dit heeft vele voordelen! (klik hier voor ons artikel over vijveroverkapping).

De vorstperiode!

Adviesgroep Koi en vijver: Vijver winterklaar maken.

Bevroren water als stilleven.

Probeer te voorkomen dat de vijver helemaal dichtvriest!
Afvalstoffen verdwijnen in de vorm van schadelijke gassen o.a. via de wateroppervlakte en daarom moet er altijd een gedeelte van het wateroppervlak open blijven.
Zorg ervoor dat de watertemperatuur niet beneden de 4 graden Celsius daalt!

 

Tips:

  • Met een regelbare pomp mag de flow omlaag als er niet of nauwelijks meer gevoerd wordt, dit zorgt ervoor dat de vissen energie kunnen besparen.
  • Bij watertemperaturen rond de 6-4 graden Celsius gaan de vissen in een overlevingsmodus.
    Dit is een aanslag op hun lichaam. Stop helemaal met voeren!
    Laat vijver, vissen en omgeving met rust!
  • Hak nooit een gat in het ijs, door drukgolven en trillingen die dan ontstaan kan er schade ontstaan aan de zwemblaas.
    Bovendien veroorzaakt dit enorm veel stress en dit kan directe sterfte tot gevolg hebben.
  • Schadelijke gassen moeten onder het ijs vandaan kunnen komen!
    Laat een hete pan door het ijs heen smelten en zorg op die manier voor een ontluchtingsgat.
    Plaats hierin een piepschuim ijsvrijhouder (er zijn diverse varianten verkrijgbaar).
  • De beluchting op de bodemdrains moet nu helemaal uit worden gezet.
    Blijf de bodemdrains wel wekelijks flushen!
  • Verwijder voorzichtig gedeeltelijk de sneeuw van het ijs want dit houdt het zonlicht tegen.
  • Zorg ervoor dat de vijver voldoende diep is.

Er zijn steeds meer hobbyisten die er voor kiezen om de vijver te overkappen en zelfs bij te verwarmen.

Door alleen al een vijveroverkapping te plaatsen worden heel veel problemen voorkomen.
Als er daarnaast een mogelijkheid bestaat om de temperatuur in de winterperiode bv. rond de 8 graden Celsius te houden blijven de vissen gezonder en hoeven ze hun opgebouwde reserves veel minder aan te spreken.
Het spreekt voor zich dat deze vissen in het voorjaar meer weerstand zullen hebben en minder gevoelig zullen zijn voor parasieten.

Adviesgroep Koi en vijver: Vijver winterklaar maken.

Adviesgroep Koi en vijver.

Tekst en foto’s: Alie de Boer.

WBVR? Advies voor als alle hulp nodig is.

Tekst: René Grootscholten
Foto’s: www.wur.nl

Deze week hebben wij opnieuw kennis gemaakt met
Dr. Olga L.M. Haenen, van Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) en kregen advies wanneer de adviseurs bij haar kunnen aankloppen.

Bij  Wageningen Bioveterinary Research (nu WBVR, voorheen het CVI), wordt veel onderzoek gedaan naar de gezondheid van dier en mens. Dr. Olga Heanen, hoofd van de afdeling vis, schaal en schelpdieren kan ons alles vertellen over diverse visziektes waar wij liever niet mee te maken krijgen. Als Koi en vijver adviseurs zijn we verplicht onze kennis op peil te houden! En om te weten waar we aan kunnen kloppen als er meer hulp nodig is dan wij kunnen op dat moment kunnen bieden.

Microscopisch onderzoek slijmhuid koi

Microscopisch onderzoek slijmhuid koi

Gezondheidsproblemen koi

Indien uw koi te maken heeft met gezondheidsproblemen zullen wij als eerste een aantal standaard controles doen. Dit om te achterhalen of de leefomgeving van de koi kwalitatief in orde is. Wij controleren het water, de vijver en de (slijmhuid) van de koi. Meestal zijn parasieten de boosdoeners, in overleg met een koi-arts kan dan worden gekozen voor een behandeling. 

Adviesgroep koi en vijver: WBVR - labtest

Bacteriologisch onderzoek

Maar in een aantal gevallen zal het om een virus of een bacterieel probleem gaan. De koi hebben dan wonden waar geen aanwijsbare verklaring voor is. Dan kan diagnostisch onderzoek uitwijzen op welke manier de problemen te behandelen zijn. 

Kennismaking

Door deze kennismaking hebben wij een duidelijk beeld gekregen wanneer wij u het beste kunnen doorverwijzen naar een koi-arts of naar het WBVR (al kan dat natuurlijk ook in overleg met een koi-arts).
Tegelijkertijd heeft het WBVR kennis met ons gemaakt.  Vijver eigenaars die rechtstreeks bij het WBVR aankloppen kunnen weer naar de Adviesgroep Koi en vijver worden doorverwezen als de problemen minder verontrustend klinken.

Hier nog een link naar de site, waarmee u een bron van nieuwe informatie opent…

Help koi gezond de winter door, een winteroverkapping maakt het verschil!

Om de vijver in het najaar minder snel te laten afkoelen zijn er steeds meer hobbyisten die een winteroverkapping plaatsen.
Dit is een uitstekende buffer tegen de kou!

Een winteroverkapping zorgt ervoor dat de vijver minder onderhevig is aan invloeden van buitenaf. Denk hierbij aan koude, ijzige wind, regen, hagel, sneeuwbuien en vrieskou.
Ook het bladafval wordt geweerd als de kap in de vroege herfst al wordt geplaatst. (Dit is organische vervuiling, daardoor een grote belasting voor de waterkwaliteit.)

Adviesgroep Koi en vijver: winteravondlucht

Het koelt s´nachts snel af.

Een overkapping heeft en beschermende en isolerende werking!

De vijver zal door een overkapping stabieler en vorstvrij blijven.

Bij verwarmde vijvers is een winteroverkapping eigenlijk gewoon een “must”!
De overkapping zal zorgen voor isolatie waardoor de warmte langer in en boven het water zal blijven hangen. De energiekosten voor het verwarmen zullen hierdoor aanzienlijk verlaagd worden. Hierdoor de investering van een vijveroverkapping dan ook snel terugverdiend zal worden. 

Een nadeel van een overkapping is dat de vijver en de vissen voor een hele periode min of meer aan het oog worden onttrokken. Bovendien ontvangt het vaak geen grote schoonheidsprijs.
Echter als we de gezondheid en het welzijn van onze Koi hoog in het vaandel hebben dan wegen de voordelen zeker op tegen de nadelen!

De voordelen van een winteroverkapping:

Een goede en solide winteroverkapping is een éénmalige investering die zichzelf terugbetaald. De watertemperatuur daalt aanmerkelijk langzamer en daarbij zijn de temperatuurschommelingen veel minder groot. Dit zorgt voor een stabielere leefomgeving voor onze vissen in de herfst-, winter- en vroege voorjaarsperiode. Bijkomend voordeel: er zijn “aantoonbaar” minder opstartproblemen zijn in het voorjaar!

Adviesgroep Koi en vijver: Winterkap in 3 stappen

Winteroverkapping in 3 stappen

Materiaalkeuze:

Voor de constructie kunnen verschillende materialen worden gebruikt maar het meest effectief blijken noppenfolie en polycarbonaat platen te zijn. Hierbij komen de polycarbonaat platen “door hun hogere isolatiewaarde” duidelijk als winnaar uit de bus.

Kostenplaatje:

Een overkapping van polycarbonaat platen brengt hogere kosten met zich mee en is door de natuurlijke vorm van sommige vijvers soms erg lastig te realiseren.
Noppenfolie is  flexibeler maar minder sterk en zal door weersomstandigheden eerder beschadigen.

Adviesgroep Koi en vijver: Winterkap binnen-buiten

Winterkap van noppenfolie.

Adviesgroep Koi en vijver: Winteroverkapping bij vijver met raam

Met een raam in de vijver wordt het zicht op de vissen behouden

Constructie:

Adviesgroep Koi en vijver: Winteroverkapping

Overkapping met polycarbonaat platen.

Ondanks het feit dat Koi koudbloedig zijn en in de herfst- en winterperiode minder afvalstoffen uitscheiden is dit wel een proces wat gewoon doorgaat. Uitwisseling/ontgassing van deze afvalstoffen vindt plaats via het wateroppervlak. Deze “giftige” gassen mogen beslist niet blijven hangen onder de overkapping. Zorg daarom voor voldoende ventilatie door het plaatsen van ventilatieroosters.
Ook het onvermijdelijke condenswater “wat ook ammoniak door de ontgassing bevat” zal via het isolatiemateriaal naar beneden lopen.
De constructie van de kap moet zodanig zijn ontworpen dat dit condenswater de vijver niet weer inloopt. Tenslotte moet de sneeuw gemakkelijk verwijderd kunnen worden en ook het smeltwater mag de vijver niet inlopen. Zorg daarnaast voor voldoende lichtinval.

Inspectie en voeren:

Het plaatsen van een inspectie en/of voeder luik is eveneens noodzakelijk! Dit mag ook een paneel zijn wat gemakkelijk opgetild kan worden. Sommige constructies zijn voorzien van schuifpanelen.

Tijdens de langzaam dalende temperaturen kan nog een hele periode “aangepast” worden doorgevoerd (zie ook het voerschema en de tabel op onze website!).
Dit voermoment is tegelijkertijd een zeer goed inspectiemoment!

Bij een solide constructie van de kap zal de watertemperatuur waarschijnlijk niet tot levensbedreigende temperaturen dalen ( extreme weersomstandigheden zijn hierbij niet meegerekend!).
Maar als de koude periode langer aanhoudt zal een Koi wel degelijk zijn reserves gaan aanspreken en daarom is het heel belangrijk om ten alle tijden de vissen erg goed in de gaten te houden.

Een hobbyist die een beetje handig is zal zelf prima een winteroverkapping kunnen maken!
Daarnaast er zijn ook bedrijven die zich hierin hebben gespecialiseerd, zij kunnen al uw wensen meenemen in het ontwerp!

Tip!

Adviesgroep Koi en vijver: Winteroverkapping opbergenEen winteroverkapping heeft opslagruimte nodig in de periode dat hij niet nodig is. Het is daarom raadzaam om hier bij het ontwerp van de constructie al over na te denken. Zorg ervoor dat het geheel demontabel is tot handzame onderdelen!

Adviesgroep Koi en vijver: Winteroverkapping opzetten

*Er is nog een materiaal wat misschien toch ook benoemd moet worden!
Dit betreft isolatieballen. Deze ballen worden over het gehele wateroppervlak verdeeld. Met uitzondering van een voederopening moeten ze strak tegen elkaar aan liggen voor een zo goed mogelijke isolatie.

Voordeel:

  • Het is een alternatief voor vijvers met een afwijkende vormgeving.

Nadelen:

  • Het sluit de vijver niet af van weersinvloeden zoals regen, hagel en sneeuw.
  • Ook bladafval kan niet uit de vijver worden geweerd.
  • Als het hard waait is het beter om een net over de vijver te spannen.
  • De vissen worden helemaal aan het oog onttrokken, de inspectieopening is klein.
  • Tegen de onderkant van de ballen komt veel algenaanslag, dit is een enorme schoonmaakklus in het voorjaar.

Dit is een manier van vijverisolatie waar de fabrikant een groot aantal voordelen aan toekent, maar ik wou hier toch ook enige overdenkingen bij vermelden.

Als laatste wil ik nog opmerken dat het plaatsen van een winteroverkapping de laatste jaren een positieve bijdrage heeft geleverd aan mijn eigen gemoedsrust in de winter.

De Koi blijven in een betere lichamelijke conditie en het gehele vijversysteem start in het voorjaar sneller op, met minder voorjaarsproblemen!

Uiteraard gaat dit niet vanzelf en zult u als eigenaar altijd de vinger aan de pols moeten houden.

Lees ook het artikel om de vijver voor te bereiden op de winterperiode.

Tekst: Alie de Boer
Foto’s: Fred Besseling, Alie de Boer, René Grootscholten.